Gast uitzendingen

Patulele | 24 september 2023

De uitzending gaat over de connectie tussen Oost en West, bedrijf en buurt en de muzikale erfenis van de Molukse cultuur in zowel Nederland als Maluku/Indonesië, toen en nu.

Tussen twee werelden; Frank Tuhusula

Grote statige stoomschepen, een batterij aan loodsen en een enorme bedrijvigheid op de kades. Zo zag de kop van het Java-eiland er tot de jaren zestig uit. Dit was de plek waarvandaan de Stoomvaart Maatschappij Nederland (SMN), Nederlands oudste, grootste scheepvaartmaatschappij, op ‘de Oost’ voer met post, goederen en passagiers naar Nederlands-Indië/Indonesië. Ook was de kade in 1951 de aankomstplek van vier transportschepen met aan boord een deel van 4000 ‘Ambonese’ KNIL-militairen met hun gezinnen. Tegenwoordig staat op deze plek Hotel Jakarta Amsterdam waar de gezamenlijke geschiedenis nooit ver weg is. Een subtropische binnentuin met bananenbomen, metershoge palmen en planten uit Azië, een keuken die oost en west combineert en overal verwijzingen naar de geschiedenis van Nederland en Indonesië en de reis tussen die twee. Sinds april van dit jaar leidt general manager Frank Tuhusula met passie en toewijding dit viersterrenhotel met haar groene oase. Zijn missie is om twee werelden te connecten door met Hotel Jakarta de iconische bestemming te zijn waar die duurzaamheid en geschiedenis voorop staan. Niet alleen voor de toerist, maar juist ook voor de Amsterdammer en speciaal voor de buurtgenoten van het Java Eiland. Dat komt goed uit want de studio waarvandaan Radio Oras uitzendt, ligt op een steenworp afstand. Frank Tuhusula hoeft alleen maar de brug over om zijn verhaal te komen vertellen.

https://hoteljakarta.amsterdam/

https://hoteljakarta.amsterdam/interview-general-manager-frank-tuhusula/

Musik Maluku, muzikaal erfgoed; Rein Spoorman

Begin september verscheen ‘Musik Maluku. De geschiedenis van Molukse muziek in Nederland, Jakarta en Maluku’, een naslagwerk over Molukse muziek door Victor Joseph & Rein Spoorman, met 254 pagina’s, meer dan 400 foto’s van soloartiesten en bands. ‘Musik Maluku’ levert een bijdrage aan het vastleggen van de rijke muzikale erfenis van de Molukse cultuur die met de komst van de Molukkers naar Nederland in 1951 mee. Het boek belicht de geschiedenis van Molukse muziekbeoefenaars in Nederland, vanaf de Hawaii-muziek, krontjong, Indorock, lagu-lagu ensembles, kerkkoren, zanggroepen, fluitensembles, tifa en totobuang (spelers en bouwers) funk en experimentele pop, tot de moderne tijd. In Nederland is het cultureel erfgoed verder ontwikkeld en hebben Molukkers ook hun stempel gedrukt op de Nederlandse muziekgeschiedenis. Het boek biedt tevens een overzicht van de traditionele muziekinstrumenten van Maluku en toonaangevende Molukse artiesten, die aanvankelijk vooral vanuit de muziekindustrie in Jakarta opereerden. Ook worden de recente muzikale ontwikkelingen in Jakarta en Ambon City of Music (Molukken) uiteengezet. Met ethnomusicoloog/musicus Rein Spoorman bespreekt Patulele hoe het boek tot stand is gekomen.

http://www.musikmaluku.nl/
http://www.mcmusicstudies.nl/
Te bestellen via de boekhandels en http://www.boekenbestellen.nl/

Presentatie: Tonnie Maail. Samenstelling: Jacqueline Vorst. Techniek: Edmund Vreede


Musik Maluku | 10 september 2023

Vanavond bij radio Oras deel 9 van een serie uitzendingen over muziek van de Molukken en Molukkers in Nederland.

Aanleiding is het boek over de geschiedenis van de Molukse muziek. Het boek is een naslagwerk over Molukse muziek, met 254 pagina’s, vele namen en meer dan 400 foto’s van soloartiesten en bands.

Het boek is te bestellen via de boekhandels (online onder meer bij www.bol.com ) en op de website van Pumbo (www.boekenbestellen.nl). € 16,50 (ex verzendkosten)

In deze uitzending folksongs uitgevoerd door Orkes Rame Dendang uit de Midden-Molukken.

 

 

 

 

 

 

 

 

Folksongs van Maluku die populair waren in de tijd dat de eerste generatie Molukkers naar Nederland kwam in 1951, zijn doorgegeven aan latere generaties en vormen nog steeds een inspiratiebron voor veel Molukse muziekgroepen. De muziek wordt nog immer—veelal gemoderniseerd—gespeeld op Molukse bruiloften, feesten en Kumpulan-(dorps)bijeenkomsten. Molukkers hebben hun stempel gedrukt op de Nederlandse muziekgeschiedenis. In de jaren vijftig scoorden Molukse ensembles in Nederland hits. In de jaren daarna wisten meerdere Molukse artiesten en groepen ook landelijk successen te boeken.

Speellijst:

cassette Orkes Rame Dendang (Pimp. C. Hehanusa)

01 COBA-COBA BETA TANYA 02:50

02 BATU BADAONG 03:01

03 PUTAR LOMBOSE 03:01

04 HABIS DANSA PULANG TIDUR 02:51

05 ASAL ALE MAU NANTI 02:56

06 NUSA LAUT, PULAU EMAS 02:49

07 APA (2) JAGA KELA PA 03:38

08 TOMA TERUS 02:25

09 SARINAH 03:06

10 BURUNG TANTINA 02:57

11 NYONG BUJU BETA 02:38

12 MARI KATONG E NANALA 02:31

13 TAU SNANG SA 02:31

14 IBU BAPA PUNG PIAPA 02:52

15 MERANI TOTOBUANG 02:23

16 AMBON MANISE 03:00

17 LEMBE – LEMBE 02:20 (51:48)

18 KU MENANGISE 03:10

 

Samenstelling: Rein Spoorman


Musik Maluku | 16 juli 2023

Vanavond bij radio Oras deel 8 van een serie uitzendingen over muziek van de Molukken en Molukkers in Nederland.

Aanleiding is het boek over de geschiedenis van de Molukse muziek. Het boek met 254 pagina’s en vele foto’s ligt inmiddels bij de drukker en is vanaf begin augustus te koop voor € 16,50 (ex verzendkosten) via (online) boekhandels, Molukse stichtingen en op de website van Pumbo: www.boekenbestellen.nl

Maluku kent een zeer rijke muziekcultuur. Het meest bekend is het repertoire van oudere populaire liederen vanaf ongeveer de jaren ’50 aangevuld met geharmoniseerde versies van volksliederen en regionale liederen van Maluku. De liedjes die populair waren in de tijd dat de eerste Molukkers naar Nederland kwamen in 1951 zijn doorgegeven aan latere generaties en vormen nog steeds een inspiratiebron voor veel Molukse muziekgroepen. In de loop der jaren is het Molukse repertoire aangepast, verwesterd en gemoderniseerd.

In deze uitzending folksongs uitgevoerd door Beilohy Group, Masnait Group en Tresna Group.

Speellijst:

cassette Beilohy Group Vol. 5
01] Satu gandong 3:22
02] Badendang lagu Ambon 3:06
03] Hura 2 cincing 4:09
04] Sayang kane 2:35
05] Nusa ina pulau ibu 2:49
06] Panggayo 2:04

cassette Masnait Group—Sio Sayang e (M 911) Pop Maluku
07] #03 Kole-Kole 4:02
08] #09 Batu Badaong 4:48

cassette Tresna Group – Nusa Niwe
09] Nusa Niwe 5:11
10] Mengail 2:54
11] Hujan sore-sore 2:40
12] Ou Urango 3:25
13] Mande-mande 4:24
14] Pohon Cengkeh 3:32
15] Tanah Orang 2:38
16] Membangun Indonesia 3:56
17] Manise-Manise 2:48

Samenstelling, presentatie en techniek: Rein Spoorman

Masnait Sio Sayange cover


Marga & Judith | 28 mei 2023

Een paar maanden geleden ben ik gevraagd of ik een radioprogramma wil maken bij Oras. De invulling mocht ik zelf bepalen. Het eerste wat in me opkwam was geloof (als rode leidraad). En lang hoefde ik niet na te denken wie mijn wingwoman moest zijn bij dit avontuur. Judith Molle is de aangewezen persoon om dit samen met mij te doen.
Vandaag vindt de pilot plaats, voor ons heel spannend. We gaan live de uitzending doen. Onze gasten zijn ds. Verry Patty van Gunung Batu Amsterdam en Delano Kakerissa (anak sidi baru) die onlangs belijdend lid is geworden. Het wordt een open gesprek met onze gasten. We hebben enkele vraagstukken die we zullen voorleggen.
Judith en ik zijn newbies in de radiowereld en beginnen vanaf scratch. Maar we zijn wel bereid om iets moois neer te zetten en te leren. We gaan er met een open vizier in, en kijken wel wat de pilot met zich meebrengt. Er zal uiteraard commentaar zijn, hetzij positief en negatief, bemoedigingen van mensen die een gunfactor hebben. En input of suggesties waar we wat mee kunnen. Hoe dan ook, we gaan het allemaal zien.
Vanavond tussen 20.00 – 21.00 uur geen plannen? Luister dan Radio Oras
Samenstelling & presentatie: Marga Leuwol en Judith Molle. Techniek: Sergio Matatula.

Musik Maluku | 21 mei 2023

Deze zondagavond bij Radio Oras deel 7 van een serie uitzendingen over muziek van de Molukken en Molukkers in Nederland. Aanleiding is het binnenkort te publiceren boek over de geschiedenis van de Molukse muziek en haar beoefenaars.

In deze uitzending muziek van de Beilohy Group van het eiland Saparua in de Midden-Molukken. Maluku kent een rijke muziekcultuur. Het meest bekend is de lokale populaire muziek, een repertoire van oudere populaire liederen vanaf ongeveer de jaren ’50 aangevuld met geharmoniseerde versies van volksliedjes en regionale liedjes van Maluku. De liedjes die populair waren in de tijd dat de eerste Molukkers naar Nederland kwamen in 1951 zijn doorgegeven aan latere generaties en vormen nog steeds een inspiratiebron voor veel Molukse muziekgroepen. De muziek wordt nog steeds – veelal gemoderniseerd – gespeeld op Molukse bruiloften, feesten en Kumpulan-(dorps)bijeenkomsten. In de loop der jaren is het Molukse repertoire, veelal op basis van orale overlevering veranderd, aangepast, verwesterd en gemoderniseerd.

Speellijst:
Beilohy Group—lagu2 Maluku modern (Pimp. Zeth Telehala)
01] Beilohy yang kucinta 4:14
02] Mari nyong mari kemari 4:39
03] Tiga orang bersaudara 2:26
Beilohy Group—lagu2 Maluku ‘Nona Maluku’ (Pimp. Zeth telehala)
04] Nona Maluku 3:12
05] Tiga Segandong 4:39
06] Suara Beilohy 2:26
07] Waktu Beta Berangkat Jauh 4:21
08] Angin Sibu2 3:41
09] Cakalele 2:28
10] Hampir Malam Di Tanah Orang 4:20
11] Kisah Gunung Saparua 5:11
12] Hidup Dalam Bui 3:29
13] Lemon Cina 3:59
14] Sakit Hati 4:23

Samenstelling, presentatie en techniek: Rein Spoorman

 


Radio Oras | 16 april 2023

Deze zondag wordt verzorgd door gastprogrammamaker Alexander Moust. Alexander is filmmaker en dus staat deze uitzending in het teken van film en documentaire.
Te gast zijn Margje de Koning, artistiek directeur van Movies That Matter festival en actief filmmaakster en Sven Peetoom en Juliette Dominicus, makers van ‘Indisch Zwijgen’.

Ze gaan het samen hebben over het belang van films die de jonge generaties in staat stellen oude verhalen vanuit de tijd van hun ouders en grootouders te maken en daarmee in gesprek te gaan met andere tijd-en lotgenoten.

Movies That Matter is een toonaangevend internationaal human rights filmfestival, dat onlangs werd gehouden in Den Haag.
MTM is ook in vele andere steden in Nederland actief en gaat in dialoog met volwassenen en schoolgaande jongeren.

De makers van Indisch Zwijgen zijn na het eerste succes van hun film, die gaat over het stilzwijgen van hun ouders over wat er gebeurd is in het voormalig Nederlands Indie, spreken over het ‘waarom’ van hun film en de daaruit voortvloeiende impact campagne.

Alexander Moust nodigt hen uit en als gedreven filmmakers en journalisten met een missie verkennen ze elkaars denkwerelden.
Film, documentaire en impactcampagnes als studiemogelijkheid en onderwerp van gesprek tussen diverse groepen in de samenleving.

Alexander en zijn gasten zullen ook De kleinkinderen van de Oost behandelen en de nieuwe filmzaal van IDFA in het Vondelpark te Amsterdam.

Een uitzending met vier filmmakers aan tafel bij Radio ORAS. En natuurlijk: muziek!

Samenstelling en presentatie: Alexander Moust. Techniek: Sergio Matatula.


Musik Maluku | 26 maart 2023

Vanavond bij radio Oras deel 6 van een serie uitzendingen over muziek van de Molukken en Molukkers in Nederland.

Aanleiding is het binnenkort te publiceren boek over de geschiedenis van de Molukse muziek en haar beoefenaars

We vervolgen de serie met muziekopnamen uit de zogenaamde ‘Hobbel’collectie. Dat is een verzameling van 77 grammofoonplaten, met interviews en muziekopnamen, opgenomen in de tweede helft van 1948 in verschillende plaatsen van de Midden- en Zuidoostelijke Molukse eilanden. Het grootste deel van de opnamen is gemaakt in de centraal Molukken.

In deze uitzending muziek van het eiland Ambon: Orkes Silalatu en Orkes Seilale uit het dorp Seilale; een kinderkoor en zangers uit het dorp Tawiri; regionale populaire muziek gespeeld door bewoners van het dorp Tulehu.

 

 

 

 

 

Samenstelling en presentatie: Rein Spoorman


Musik Maluku | 29 januari 2023

Deze zondagavond bij radio Oras het vijfde deel van een serie uitzendingen over muziek van de Molukken en Molukkers in Nederland.

Aanleiding is het binnenkort te publiceren boek over de geschiedenis van de Molukse muziek en haar beoefenaars

We vervolgen de serie met deel 5 van muziekopnamen gemaakt op de Molukken, de zogenaamde ‘Hobbel’collectie. Dat is een verzameling van 77 grammofoonplaten, met interviews en muziekopnamen, opgenomen in de tweede helft van 1948 in verschillende plaatsen van de midden- en zuidoostelijke Molukse eilanden. Het grootste deel van de opnamen is gemaakt in de centraal Molukken.

Er is buiten Ambonstad en dorpen op de eilanden Ambon en Saparua opgenomen op eilanden en plaatsen die de N.V. Koninklijke Paketvaart-Maatschappij (KPM) toendertijd aandeed.

Samenstelling, presentatie en techniek: Rein Spoorman


Musik Maluku | 4 december 2022

Deze zondagavond bij radio Oras het vijfde deel van een serie uitzendingen over muziek van de Molukken en Molukkers in Nederland.

Aanleiding is het binnenkort te publiceren boek over de geschiedenis van de Molukse muziek en haar beoefenaars

We vervolgen de serie met deel 5 van muziekopnamen gemaakt op de Molukken, de zogenaamde ‘Hobbel’collectie. Dat is een verzameling van 77 grammofoonplaten, met interviews en muziekopnamen, opgenomen in de tweede helft van 1948 in verschillende plaatsen van de midden- en zuidoostelijke Molukse eilanden. Het grootste deel van de opnamen is gemaakt in de centraal Molukken.

Er is buiten Ambonstad en dorpen op de eilanden Ambon en Saparua opgenomen op eilanden en plaatsen die de N.V. Koninklijke Paketvaart-Maatschappij (KPM) toendertijd aandeed.

Samenstelling, presentatie en techniek: Rein Spoorman


Musik Maluku | 9 oktober 2022

Deze zondagavond bij radio Oras het vierde deel van een serie uitzendingen over muziek van de Molukken en Molukkers in Nederland.

Aanleiding is het binnenkort te publiceren boek over de geschiedenis van de Molukse muziek en haar beoefenaars

We vervolgen de serie met deel 4 van muziekopnamen gemaakt op de Molukken, de zogenaamde ‘Hobbel’collectie. Dat is een verzameling van 77 grammofoonplaten, met interviews en muziekopnamen, opgenomen in de tweede helft van 1948 in verschillende plaatsen van de midden- en zuidoostelijke Molukse eilanden.

Samenstelling, presentatie en techniek: Rein Spoorman

Fluitorkest op Ambon


Een uur over Matyeta Hukom | 11 september 2022
Wie was Matyeta Hukom? Hij was niet alleen onze radio-collega, maar ook zoon, broer, vriend, collega en Kumpulanbestuurder. In deze gezamenlijke uitzending van Patulele, Markisah en Bungkus gaan we op zoek naar antwoorden en krijgen we te horen hoe geliefd Matyeta was bij velen.Met muziek, die bij hem past.
Samenstelling en presentatie: Jacqueline Vorst, Esther-Clair Sasabone, Tonnie Maail en Jane Ayal
Montage en techniek: Esther-Clair Sasabone

 


Lee op pad: muziekspecial | 17 juli 2022

Bij ‘Lee op Pad’ muziek special alleen maar Good vibes Only waarin verschillende emoties naar boven komen.
Dus sit back relaxed and enjoy!

Samenstelling en presentatie: Lee Mahulette
Montage en techniek: Lee Mahulette
Deze aflevering is een herhaling van 22-05-2022
 

 


Musik Maluku | 19 juni 2022

Vanavond bij radio Oras het derde deel van een serie uitzendingen over muziek van de Molukken en Molukkers in Nederland.
Aanleiding is het binnenkort te publiceren boek over de geschiedenis van de Molukse muziek en haar beoefenaars. We vervolgen de serie met deel 3 van muziekopnamen gemaakt op de Molukken, de zogenaamde ‘Hobbel’collectie. Dat is een verzameling van 77 grammofoonplaten, met interviews en muziekopnamen, opgenomen in de tweede helft van 1948 in verschillende plaatsen van de midden- en zuidoostelijke Molukse eilanden. Muziek uit Tanimbar, Selaru, Babar, de Aru-eilanden, Banda en Saparua.

Samenstelling en presentatie: Rein Spoorman
Montage en techniek: Rein Spoorman

Ansichtkaart met tifa-speler uit Tanimbar, gepubliceerd door het Missiehuis, Tilburg in de periode 1906-1919.


Musik Maluku | 29 mei 2022

Dit is een herhaling van 27-02-2022

De komende maanden bij radio Oras een serie uitzendingen over muziek van de Molukken en Molukkers in Nederland.
Aanleiding is het boek over de geschiedenis van de Molukse muziek en haar beoefenaars waarmee Rein Spoorman en Victor Joseph bezig zijn. Deze publicatie belicht de geschiedenis van Molukse musici in Nederland, vanaf de Hawaiian-periode, lagu2 ensembles, krontjong, Indorock, kerkkoren, fluit-ensembles, funk en experimentele pop, tifa en totobuang (spelers en bouwers) tot de moderne tijd.

Ook worden de muziekinstrumenten en de ontwikkelingen op de Molukken belicht, zoals bijvoorbeeld het werk van etnomusicoloog/predikant Chris Tamaela, Hawaiian speler Bing Leiwakabessy, de ontwikkelingen rond Amboina Jazz en het actuele UNESCO-programma Ambon international City of Music. Naast bronnenonderzoek en gesprekken met sleutelinformanten en muziekgroepen uit de Molukse gemeenschap in Nederland bezochten de auteurs in maart 2020 Indonesië om meer inzicht te verkrijgen in de ontwikkelingen op de Molukken. Daar spraken ze met diverse artiesten van zowel de jonge generatie als de ouderen. Ook bezochten ze instellingen, waaronder de auteursrechtenorganisatie KCI in Jakarta, Ambon Music Office, en Museum Siwa Lima Een website over het project is online, met informatie en onder meer korte verslagen van de diverse ontmoetingen, audio- en video fragmenten. (www.musikmaluku.nl). Tips blijven van harte welkom.

We beginnen de serie met een compilatie van muziekopnamen gemaakt op de Molukken, de zogenaamde ‘Hobbel’collectie. Dat is een verzameling van 77 grammofoonplaten, met interviews en muziekopnamen, opgenomen in de tweede helft van 1948 in verschillende plaatsen van de midden- en zuidoostelijke Molukse eilanden. De opnamen werden toendertijd gemaakt voor een serie radiouitzendingen. Terwijl de onafhankelijkheidsoorlog elders in volle gang was, was het gebied nog vrij bereisbaar. De verzameling is eigendom van het Koninklijk Instituut voor de Tropen te Amsterdam (KIT) en sinds 1999 gedeponeerd bij het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid te Hilversum.

Samenstelling, presentatie en techniek: Rein Spoorman

Fluitorkest op de Molukken. Ca. 1915. ©KITLV.


Lee op pad: muziekspecial | 22 mei 2022

Bij ‘Lee op Pad’ muziek special alleen maar Good vibes Only waarin verschillende emoties naar boven komen.
Dus sit back relaxed and enjoy!
Samenstelling en presentatie: Lee Mahulette
Montage en techniek: Lee Mahulette

 


Musik Maluku | 24 april 2022

Deze avond bij radio Oras het tweede deel van een serie uitzendingen over muziek van de Molukken en Molukkers in Nederland.
Aanleiding is het binnenkort te publiceren boek over de geschiedenis van de Molukse muziek en haar beoefenaars

We vervolgen de serie met deel 2 van muziekopnamen gemaakt op de Molukken, de zogenaamde ‘Hobbel’collectie. Dat is een verzameling van 77 grammofoonplaten, met interviews en muziekopnamen, opgenomen in de tweede helft van 1948 in verschillende plaatsen van de midden- en zuidoostelijke Molukse eilanden. Muziek uit Saparua, Ambon, de Kei-eilanden, Manawoka en Tanimbar.

Samenstelling, presentatie, montage en techniek: Rein Spoorman

Een groep kinderen vormt een fluitorkest ter verwelkoming van de gouverneur op Ceram. Uit: COLLECTIE TROPENMUSEUM


Musik Maluku | 27 februari 2022

De komende maanden bij radio Oras een serie uitzendingen over muziek van de Molukken en Molukkers in Nederland.
Aanleiding is het boek over de geschiedenis van de Molukse muziek en haar beoefenaars waarmee Rein Spoorman en Victor Joseph bezig zijn. Deze publicatie belicht de geschiedenis van Molukse musici in Nederland, vanaf de Hawaiian-periode, lagu2 ensembles, krontjong, Indorock, kerkkoren, fluit-ensembles, funk en experimentele pop, tifa en totobuang (spelers en bouwers) tot de moderne tijd.

Ook worden de muziekinstrumenten en de ontwikkelingen op de Molukken belicht, zoals bijvoorbeeld het werk van etnomusicoloog/predikant Chris Tamaela, Hawaiian speler Bing Leiwakabessy, de ontwikkelingen rond Amboina Jazz en het actuele UNESCO-programma Ambon international City of Music. Naast bronnenonderzoek en gesprekken met sleutelinformanten en muziekgroepen uit de Molukse gemeenschap in Nederland bezochten de auteurs in maart 2020 Indonesië om meer inzicht te verkrijgen in de ontwikkelingen op de Molukken. Daar spraken ze met diverse artiesten van zowel de jonge generatie als de ouderen. Ook bezochten ze instellingen, waaronder de auteursrechtenorganisatie KCI in Jakarta, Ambon Music Office, en Museum Siwa Lima Een website over het project is online, met informatie en onder meer korte verslagen van de diverse ontmoetingen, audio- en video fragmenten. (www.musikmaluku.nl). Tips blijven van harte welkom.

We beginnen de serie met een compilatie van muziekopnamen gemaakt op de Molukken, de zogenaamde ‘Hobbel’collectie. Dat is een verzameling van 77 grammofoonplaten, met interviews en muziekopnamen, opgenomen in de tweede helft van 1948 in verschillende plaatsen van de midden- en zuidoostelijke Molukse eilanden. De opnamen werden toendertijd gemaakt voor een serie radiouitzendingen. Terwijl de onafhankelijkheidsoorlog elders in volle gang was, was het gebied nog vrij bereisbaar. De verzameling is eigendom van het Koninklijk Instituut voor de Tropen te Amsterdam (KIT) en sinds 1999 gedeponeerd bij het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid te Hilversum.

Samenstelling, presentatie en techniek: Rein Spoorman

Fluitorkest op de Molukken. Ca. 1915. ©KITLV.